Sven Stevenson [00:00:00] Voor een bankrun vroeger moest je ervoor naar de bank toe. Nu pak ik mijn telefoon en letterlijk binnen een seconde, letterlijk binnen een seconde heb ik m'n geld van de ene naar de andere bank verplaatst. Dus ook nog een keer vanwege dat soort ontwikkelingen is die publieke bekendheid alleen maar belangrijker.

Host Noortje Veldhuizen [00:00:17] Dit is DNB Talks, een podcast van De Nederlandsche Bank en in deze podcast bespreek ik de financieel economische vraagstukken van vandaag en morgen met verschillende specialisten van DNB. Ik ben Noortje Veldhuizen en vandaag heb ik het met Ivy Jeuken en Sven Stevenson over het depositogarantiestelsel. Wat dat is en wat mensen zoals jij en ik daaraan hebben. Daar gaan we in deze aflevering achterkomen. Ivy in het kort wat is het depositogarantiestelsel? Ik mag geloof ik ook DGS zeggen.

Ivy Jeuken [00:00:49] Deposito is geld op een rekening en met de DGS beschermen we het geld op alle rekeningen bij Nederlandse banken. Dus je betaal- en spaarrekeningen tot 100.000 euro per persoon per bank. Het is eigenlijk een vorm van consumentenbescherming en het belangrijkste doel daarvan is het voorkomen van bankrun. Dus als mensen iets horen in het nieuws of in de krant dat ze niet meteen hun geld van de rekening gaan halen. Want dat kan de situatie eigenlijk nog alleen maar erger maken en zelfs effect hebben op de financiële stabiliteit.

Host Noortje Veldhuizen [00:01:20] Voordat we helemaal de materie meteen induiken. Sven kun jij je even voorstellen, vertellen wat je allemaal hebt gedaan en hoe je hier terecht bent gekomen bij DNB.

Sven Stevenson [00:01:27] Ja, nou ik ben Sven Stevenson. Ik heb economie gestudeerd. Dan ben je vanzelf ook wel geïnteresseerd in wat is de rol van de overheid en daarnaar te kijken. Tijdelijk na mijn studie brak de financiële crisis uit in 2008 en ik moest op zoek naar een baan, dus ik kwam zodoende uit bij DNB. Ik dacht van dan wil ik ook wel gewoon midden in het vuur staan in wat er allemaal gebeurt. Want het was gewoon zo'n spannende tijd. Bij DNB was er genoeg werk te doen met de crisis die er was, dus ik ben eind 2009 begonnen en dat was bij een divisie die heet Financiële Stabiliteit. Er was heel veel in 2009, maar financiële stabiliteit was er niet. Dus dat was eigenlijk helemaal fantastisch, want dat was echt de club die aan de slag ging met alle uitdagingen en alle lessen die de waren uit die financiële crisis. En we hadden een aantal banken gehad die waren omgevallen in Nederland. Een van die lessen was het depositogarantiestelsel moet verbeterd worden. En in verschillende mate ben ik dat sinds die tijd altijd gaan doen. En zo ook met Ivy al een aantal jaren

Host Noortje Veldhuizen [00:02:28] Ja leuk. En Ivy welk pad heb jij bewandeld om te komen waar je nu bent binnen DNB?

Ivy Jeuken [00:02:32] Ietje anders dan Sven. Ik heb ook economie gestudeerd en ik ben daarna begonnen bij een consultant in verandermanagement en daarna ben ik overgestapt naar DNB. Ik had de wens om meer inhoud gedreven bezig te zijn met mijn studie en ook de internationale dimensie was ik naar op zoek. En die heb ik gevonden bij DNB. Ik ben vijf jaar geleden gestart en toen direct bij de divisie resolutie. Ze waren nog met een vrij kleine club en ook op dat moment kwam de DGS taak onder de divisie resolutie te vallen. En ik heb ook gedetacheerd gezeten bij de Europese Bankenautoriteit in Parijs afgelopen anderhalf jaar. En daar heb ik dus ook aan het DGS gewerkt. En dan vooral het evalueren van Europese regelgeving op dit vlak. En nu dus weer terug op het oude nest bij DNB en dus met name op depositogarantie en werk ik op het gebied van communicatie. En omdat het onderwerp nog vrij nieuw is, het is een vrij nieuwe taak, veel meer onder de aandacht willen brengen.

Host Noortje Veldhuizen [00:03:31] Helder. En je noemde het net al Sven, de crisis in een tijd waarin jij bent begonnen met werken en dat jullie divisie nog niet zo oud is en dat er veel ontwikkelingen plaatsvinden. Maar hoe is het garantiestelsel ontstaan?

Sven Stevenson [00:03:44] Ja, dat heeft eigenlijk een hele lange geschiedenis. Je zou bijna kunnen zeggen dat zolang er banken zijn heb je dit eigenlijk nodig. Althans wat we, laten we zeggen sinds 100, 150 jaar misschien hebben, is de situatie dat als je geld aan de bank geeft, gaat die bank er iets meedoen. Die gaat het geld uitlenen. En dat is het klassieke probleem dat je hebt bij banken dat als iedereen tegelijkertijd naar de bank zou gaan om z’n geld op te halen. Is dat geld er niet, want dat is uitgeleend aan iemand zodat diegene een woning kon kopen. Er is een hypotheek verstrekt of aan een bedrijf. Dus dat kan niet. Niet iedereen kan tegelijkertijd zijn geld van de bank halen. Maar als er paniek is, dan kan dat natuurlijk wel gebeuren. Want jij wil niet degene zijn die als laatste je geld van de bank ophaalt, want dan is het er misschien niet meer. Dus ongeveer 100 jaar geleden begon dat wel tot grote problemen te leiden, want de financiële sector werd steeds belangrijker. Dat was eigenlijk overal, maar heel zichtbaar was dat wel in de Verenigde Staten, rond een grote depressie. Dat is eind jaren twintig. Economie stortte in, financiële markten stortten in en mensen gingen hun geld van de bank halen. En er was niks om dat tegen te houden. En zoals ik aangaf op een moment als één iemand naar de bank gaat om het geld daarvan af te halen en die zegt tegen de ander van deze bank is in de problemen, dus je moet hier geld vandaan halen. Dan heeft dat een in het Engels zou je zeggen. Een selffulfilling prophecy. Dan ontstaat die bankrun vanzelf. Dus het is in de Verenigde Staten rond 1930 dat ze voor het eerst federaal landelijk beleid gingen uitvoeren. Ze zeiden van alles is gegarandeerd, dus als er bij jouw bank iets misgaat, als deze bank niet in staat is om jouw geld terug te geven, dan zorgt de overheid dat jij dat geld terugkrijgt. Dat werkte boven verwachting, dus eigenlijk die problemen die waren gelijk verdwenen. Afhankelijk van hoe urgent de problemen in andere landen waren werd dat langzaam maar zeker overal overgenomen door andere landen. In Nederland kwam dit op in de jaren 70 en wel op voorspraak van de minister, dus dat was wel duidelijk urgentie dat dit nodig was. Dat er ook in Nederland dat je geld gegarandeerd was tot een beperkt bedrag. Ik denk dat het ooit 20.000 gulden was en dat zou dan worden uitgevoerd door DNB. Toen in de jaren 90 werd dit Europees, kwam een Europese regeling, werd het versterkt wat meer nadruk op een uitkeringstermijn. En uiteindelijk is het pas echt in de aandacht komen te staan rondom 2005, toen hadden we een wat kleiner bank faillissement van de Hoop bankiers. Maar als je toen het nieuws had gevolgd, dat was toen al echt een schok. Want dit was in twintig jaar niet voorgekomen dat echt een Nederlandse bank failliet was gegaan. En daarna hadden we natuurlijk in 2008 en 2009 de veel grotere crisis waarbij we voor uitdagingen stonden daar waar we helemaal niet op voorbereid waren, dus dat ging echt om honderdduizenden mensen die uitgekeerd moesten worden.

Host Noortje Veldhuizen [00:06:48] Ivy, hoe ziet het garantiestelsel er vandaag de dag uit? Want dit was even een stukje geschiedenis.

Ivy Jeuken [00:06:56] Ja, dat is wel iets anders dan circa twaalf jaar geleden. We hebben een Europese richtlijn sinds 1994 en die is in 2015 herzien. En die schrijft onder andere voor dat nationale DGS’en een fonds moeten opbouwen en toentertijd twaalf jaar geleden was er geen fonds. En werd achteraf eigenlijk de rekening van de banken betaald. En nu gebeurt dat dus al vooraf. Dus zo betaalt eigenlijk de bank die uiteindelijk failliet gaat en waarvoor het DGS wordt geactiveerd ook mee. Dat is één van de grote veranderingen ten opzichte van voorheen. En daarnaast wordt de uitkeringstermijn teruggebracht naar zeven werkdagen, dus op moment dat deposito's niet meer beschikbaar zijn, dan activeren wij het DGS en begint eigenlijk voor ons de teller te lopen. En voorheen was de uitkeringstermijn drie maanden. Nu werken we stapsgewijs terug naar zeven werkdagen. En dat betekent heel veel voor ons. Daar zijn we heel veel mee bezig, want we hebben die informatie van welke klanten zijn er wat staat er op een rekening? Hebben we in een hele korte tijd nodig van die omgevallen bank. Ze werken nu al heel intensief samen met banken hieraan. Maar dat betekent ook dat wij onze systemen aan moeten zetten. Er komt een online uitkeringsportal waar mensen op kunnen inloggen. En dan kunnen ze hun tegenrekening opgeven en dan worden ze binnen een dag ongeveer uitgekeerd. En dit is iets wat we ook heel vaak al simuleren en door middel van stresstests oefenen.

Host Noortje Veldhuizen [00:08:23] Jullie hebben het al een paar keer over gehad over die grens, die op 100.000 euro ligt. Hoe is die grens bepaald?

Sven Stevenson [00:08:30] Dat is natuurlijk een mooi rond getal. Dat klinkt flauw, maar als je zeg maar een vertrouwenwekkende werking wil geven en je wil echt een beeld scheppen van een echt goed hoog niveau, dan wil je eigenlijk wel zo'n getal hebben. Dus die 100.000 euro die is er echt in een week tijd gekomen in 2008. Als iedereen graaft in zijn geheugen, dan kunnen ze misschien nog herinneren dat Icesave omviel. En dat waren weken waarin echt in elk Europees land problemen ontstonden. En alle landen hadden toen verschillende dekkingsniveaus. Dus wij hadden in Nederland op dat moment een beschermingslimiet van 40.000 euro met over het tweede gedeelte van 20 tot 40.000 euro een eigen risico van 10 procent. Dat klinkt ingewikkeld en dat was het ook. Want dat betekende dus eigenlijk dat als jij bijvoorbeeld 30.000 euro had dan over het gedeelte van 20 tot 30.000 euro kreeg je wel je geld terug, behalve 10 procent. Dat staat dus eigenlijk heel erg op gespannen voet met het idee van een garantie. Van ben ik nou beschermd of niet? Als ik in plaats van 30.000 euro maar 29.000 euro terugkrijg, daar voelde ik me toch niet helemaal prettig bij, toch duizend euro. Dat hele idee is dat m’n geld beschermd is. Dus het eerste wat Europees gebeurde was dat er een streep werd gezet werd door die eigen risico's. En het tweede wat er gebeurde was dat elk land had andere niveaus. Dus bijvoorbeeld in Duitsland had je een veel hoger niveau dan die 40.000 en in een ander land hadden ze misschien 60.000 of zeiden ze van bij ons ben je ongelimiteerd beschermd. En de grote zorg die er toen was in Europa, precies op dat moment was, terwijl er zich een crisis ontvouwt tussen alle landen, gaan we met elkaar concurreren over wat beschermd is. En dan krijg je een wedloop dat iedereen ongelimiteerd moet beschermen of dat mensen hun geld tussen landen verplaatsen. Dus toen is gezegd van we zetten hem op 100.000 euro. Dat is een voldoende hoog niveau. Dat is het eigenlijk nog steeds, want we weten dat meer dan 95 procent van alle rekeningen daar staat een bedrag lager op dan 100.000 euro. Dus bijna iedereen is er volledig mee beschermd. Van tijd tot tijd kijken we na of het nog wel passend is en een paar jaar geleden vonden we het nog wel nog wel passend.

Host Noortje Veldhuizen [00:10:47] Ik hoor jou net zeggen dat de ambitie is dat jullie binnen zeven dagen willen gaan uitkeren. Ik noem het niet voor niets een ambitie. Het klinkt erg ambitieus.

Speaker 3 [00:10:56] Ja, dat is het ook. We garanderen 600 miljard euro. Dat is bijna 80 procent van ons bruto binnenlands product. Dat is dus een enorme verantwoordelijkheid en in een uitkeringssituatie is dat niet iets wat we in één keer gaan uitkeren. Dit is het totaal. Maar dan nog, het kan best wel voor een groot aantal depositohouders zijn. En dan moeten wij dus binnen zeven werkdagen alles klaarzetten en mogelijk met duizenden klanten communiceren en zorgen dat hun geld wordt gestort op een andere rekening. Dat is eigenlijk een beetje te vergelijken met de Belastingdienst die in het voorjaar de inkomstenbelasting int, maar dan met een team van twaalf man, een kernteam waar mee we dus elke dag hier mee bezig zijn om dit voor te bereiden. En tuurlijk kunnen wij ook nog leunen op collega's van DNB in zo’n situatie. Maar het is dus echt een enorme verantwoordelijkheid die we hebben.

Host Noortje Veldhuizen [00:11:45] Je had het net al over een stresstest. Hoe werkt zoiets?

Ivy jeuken [00:11:49] Ja, dat kan op heel veel verschillende manieren ingericht worden. We hebben een paar jaar geleden het hele uitkeringsproces van A tot Z gesimuleerd met fictieve klanten, dat waren collega's van DNB en die kregen echt een heel klein bedrag uiteindelijk overgemaakt, die moesten inloggen in de portal en uiteindelijk kregen ze dus een bedrag uitkering overgemaakt. En toen hebben we met een fictief bestand van een fictieve bank ingeladen in ons systeem en ook de besturing en de besluitvorming rondom zo'n uitkering gesimuleerd. En dat hadden we uitgesmeerd over een paar weken tijd om ook echt elk stapje zorgvuldig te kunnen oefenen. We zijn verplicht in Europa als DGS om te testen. En er is ook door de Europese Bankenautoriteit een lijst met indicatoren opgesteld van wat moet je nou hebben getest? En zij evalueren ook elke vijf jaar op basis van die gedane testen, hoe staat het ervoor in Europa? Dus we moesten hier ook over rapporteren. En vlak daarna ben ik op detachering gegaan. Dus daarna mocht ik samen met Europese collega's al die testen en die uitkomsten evalueren. Dat was heel interessant, want dan leer je ook heel veel van elkaar. Er wordt op verschillende manieren uitgekeerd, er wordt ook op verschillende manieren naar het DGS gekeken in Europa. Maar heel veel regelgeving is wel hetzelfde en er wordt ook op verschillende manieren naar testen gekeken, dus daar leer je echt heel veel van.  

Host Noortje Veldhuizen [00:13:12] De crisis van 2008 is inmiddels al een paar keer de revue gepasseerd, maar we zitten natuurlijk op dit moment in een andere crisis in een gezondheidscrisis, waar mensen toch denk ik ook wel vrezen voor de economische bijwerkingen. Ik las in de krant dat mensen meer aan het sparen zijn nu. Merken julli dat dit invloed heeft, ook op het DGS?

Sven Stevenson [00:13:35] Ja, dat heeft zeker impact, want wat we zien is dat de hoeveelheid spaargeld en daarmee dus ook de hoeveel spaargeld dat wij beschermen, dat dat echt heel hard groeit. Veel harder dan dat we ooit hadden kunnen verwachten. Dus we zijn eigenlijk, en dan gebruik ik hele afgeronde getallen, maar ik denk dat we in twee jaar tijd bijna zijn gegaan van dat we eerst 500 miljard euro garandeerden onder het depositogarantiestelsel. En dat is nu 600 miljard, dus dat is in ongeveer twee jaar tijd is dat echt richting de 20 procent gegaan. En dat is wel bijzonder, want in maart 2020 toen de coronacrisis uitbrak. Toen wisten wij ook niet wat ons te wachten stond. In hoeverre gaat dit echt problemen opleveren in de financiële sector? En groot gedeelte van ons werk is voorbereiden op wat zich mogelijk kan gebeuren. Maar dit scenario, dat vooral zou leiden tot een hele grote stijging van hoeveel spaargeld, die had ik niet voorzien. Maar dat is dus wel heel interessant om te kijken van wat gaat er nou de komende jaren met dat spaargeld gebeuren? En blijft dit structureel op zo'n hoog niveau? Of gaan mensen het op een gegeven moment wel weer uitgeven?

Ivy jeuken [00:14:45] En dus interessant voor het DGS, want we weten nu dat die 100.000 euro dat is nog steeds een heel realistische dekkingslimiet. Maar als dat structureel blijft moeten we misschien ook wel gaan kijken naar die limiet en bijvoorbeeld ook voor het fonds dat nu in opbouw is. Dat is een bepaald percentage van de hoeveelheid gegarandeerde deposito's en in 2024 moet die doel omvang zijn bereikt. Maar als die deposito’s blijven groeien, dan heb je ook kans dat we misschien meer premies van de banken moeten vragen om dus op peil te blijven. Dus daar zijn we nu wel druk mee bezig en naar aan ‘t kijken.

Host Noortje Veldhuizen [00:15:19] En ik hoef nog niet mijn geld bij een buitenlandse bank te gaan beleggen? Dat er nu zoveel mensen aan het sparen zijn dat het in nood komt?

Sven Stevenson [00:15:26] Nee, het hele idee is juist dat dit allemaal automatisch geregeld is, dat dit precies in de pas loopt. De versterkingen die er zijn gedaan aan het garantiestelsel is echt heel serieus. Het fonds en in alle Europese landen is het gelijk dat het fonds wat hij is voor depositogarantiestelsel, dat moet in 2024 een bepaalde omvang bereiken. Voor Nederland hebben we het dan over ongeveer tegen de 5 miljard euro. Het geld dat komt vanuit de winsten van de Nederlandse banken, dus 5 miljard euro die echt gereserveerd staat voor verliezen die er eventueel zouden zijn. Daar zit nog een hele technische wereld achter en met wat je als DGS kan doen om in te grijpen als een bank in de problemen komt. Maar dit is echt een hele serieuze buffer die is opgebouwd.

Host Noortje Veldhuizen [00:16:20] Ik moet zeggen toen ik aan het inlezen was voor deze opname, daar heb ik geleerd dat ik tot een ton ongeveer verzekerd zou zijn als ik het op de bank zou hebben. Maar denken jullie dat de gemiddelde Nederlander hiervan ook op de hoogte is?

Sven Stevenson [00:16:32] Nou ja, wat denk jij Ivy? We weten het wel.

Ivy Jeuken [00:16:34] Daar zijn we mee bezig. Want om die stabiliserende werking van het DGS moeten kunnen vervullen moeten mensen natuurlijk wel daarvan op de hoogte zijn dat hun geld beschermd is. Dus we kunnen het nog allemaal zo goed regelen en binnen 7 werkdagen kunnen uitkeren en een fonds hebben opgebouwd. Mensen moeten daarvan weten, maar het is natuurlijk een hele lastige boodschap om te vertellen, maar we wisten wel een paar jaar geleden van we willen hiermee aan de slag. We willen de bekendheid vergroten van depositogarantie en nu hebben we ook gekeken naar andere landen waar dit best wel goed gaat en waar ook veel is geïnvesteerd in het vergroten van de bekendheid ervan. Bijvoorbeeld Canada of het Verenigd Koninkrijk. Dus zijn we eigenlijk begonnen met een onderzoek naar hoe is de bekendheid nu gesteld? En Sven, jij hebt de percentages volgens mij paraat?

Sven Stevenson [00:17:22] Ja, de vraag die we altijd stellen die wij zelf het belangrijkste vinden is “Bent u bekend met het depositogarantiestelsel?” Dat percentage is al een aantal jaren stabiel tussen ergens 55 procent en 60 procent. En daarvan weten we dus ook dankzij buitenlands onderzoek dat dat percentage te laag is. Daarom zijn we echt intensief aan de slag om die bekendheid te verbeteren. Ik wil ervoor zorgen dat mensen weten dat hun geld veilig is, dat dit goed geregeld is op een moment dat het helemaal niet aan de orde is. Want op een moment als er een crisis is, dat is niet het goede moment om daarover te communiceren. Het gaat om iets wat ooit zich een keer kan voordoen. En dan wil je eigenlijk dat iedereen weet van we weten en we kunnen erop vertrouwen dat het goed geregeld is dat die bescherming er is. Voor een bankrun vroeger moest je ervoor naar de bank toe. Nu pak ik mijn telefoon en letterlijk binnen seconden heb ik m'n geld van de ene naar de andere bank verplaatst. Dus ook nog een keer vanwege dat soort ontwikkelingen is die publieksbekendheid, wordt alleen maar belangrijker.

Host Noortje Veldhuizen [00:18:29] En Ivy, hoe voeren jullie die campagne om die bewustwording van die bescherming van een ton om die uit te rollen? Hoe doen jullie dat?

Ivy Jeuken [00:18:37] We zijn eigenlijk begonnen bij het zoeken naar een begrijpelijke boodschap. Want leg maar eens uit dat je bank in de problemen kan raken, failliet kan gaan en dat er dan het depositogarantiestelsel is dat je geld teruggeeft. We hebben dus ook een website nu www.depositogarantie.nl.  En daar staan allerlei hele duidelijke en zelfs leuke video's, eigenlijk uitgelegd wat nou de belangrijkste kenmerken zijn van het DGS. En we hebben ook onderzocht naar bepaalde doelgroepen waarbij de bekendheid echt stuk lager is en die proberen we ook te bereiken via bepaalde kanalen op social media. Te denken valt aan Instagram, YouTube, Pinterest, ook online radio en Spotify en bijvoorbeeld advertorials op nieuwswebsites. Zo proberen we een brede doelgroep te bereiken, maar ook vooral een specifieke doelgroep en dat zijn met name jongeren die wat minder bekendheid hebben met de DGS

Host Noortje Veldhuizen [00:19:34] Ik kan me indenken dat je inderdaad daar en ook met de bank zelf, ik ben 26, dus ik weet niet of ik me helemaal nog kwalificeert als jongeren, maar ik denk het dat er ook best al wel wat mensen of jongeren met name zijn die misschien niet eens weten wat DNB is wat de rol daarvan is. Dat ze denken “maar ik zit toch bij de ABN of bij de Rabobank”, “ik zit dan niet bij DNB met mijn geld.”

Sven Stevenson [00:19:52] Nee, dit is precies wat er gebeurde, want we gingen dit dus testen met de jongere doelgroep. We gingen vertellen van we willen dat iedereen weet dat er een Nederlandse depositogarantie is. En inderdaad, best een aantal dachten ze dat wij hun een verzekeringsproducten probeerden te verkopen. Dus we hebben daar echt geleerd van we moet uitleggen, we doen dit namens de Nederlandse overheid, dat geldt voor alle banken waar je zit. En we zeggen ook Nederlandse depositogarantie heb je automatisch, maar wat heb je er nou aan? Dus echt alle misverstanden voorkomen, dat is wat je moet regelen. Nee, dat hoeft niet, het is wettelijk geregeld, dat is de bescherming die er is.

Host Noortje Veldhuizen [00:20:33] Dus als je deze podcast luistert en je bent jong, dan is het niet erg dat je dit niet weet, maar bij deze.

Sven Stevenson [00:20:38] Het is goed dat je luistert.  

Host Noortje Veldhuizen [00:20:39] We hebben het helder uitgelegd geloof ik. Ivy, wat maakt het voor jou interessant om aan het DGS mee te werken?

Ivy Jeuken [00:20:46] Ja eigenlijk waar we net dus aan raakten. Je doet dit echt voor alle Nederlanders en ook nog zelfs mensen buiten Nederland, want ze kunnen ook mensen in Duitsland bankieren bij een Nederlandse bank. En je doet het dus echt voor hun en dat mensen gegarandeerd zijn dat ze hun geld terugkrijgen mocht het misgaan. En dat gaat gewoon om hele essentiële dingen om je boodschappen te kunnen doen en om je huur te kunnen betalen. Dat drijft mij heel erg in die maatschappelijke impact. Daar was ik ook heel erg op zoek toen ik die banen switch maakte. Die heb ik zeker gevonden bij DNB en daarnaast is het zeer afwisselend werk, heel multidisciplinair. Het ene moment zit je met IT of dataspecialisten om te kijken van hoe kunnen banken die data goed aanleveren bij ons en het andere moment met communicatiespecialisten. Ik heb afgelopen jaar een communicatieopleiding gedaan om zelf ook wat meer fundament daarin te hebben en dus die afwisseling dat is echt heel erg leuk. Want voor mezelf, maar ook omdat ik met heel veel verschillende mensen te maken krijg en die mensen aan elkaar probeer te verbinden.

Host Noortje Veldhuizen [00:21:48] Hoe zit dat voor jou Sven?

Sven Stevenson [00:21:51] Ja, het is het combineren van alles. Het ene moment ben je heel kwantitatief bezig, want omdat wij alles garanderen, willen we dat banken er wel graag voor betalen we bouwen dat fonds op. En we willen graag dat de meest risicovolle bank ook het meest betaalt en de minst risicovolle bank graag het laagst. Dus vanuit die DGS taak hebben we een hele kwantitatieve methodiek gemaakt om een bank in te delen naar die risico categorieën. Dat is welke bank is het meest en welke het minst risicovol aan de hand van modellen? Met sommige collega's zit ik echt helemaal in statistische modellen, om dat in te zien van hoe we de banken moeten indelen. En dan hoe we dat dan vertalen in een juridische regelgeving, een bijna een soort belasting achtige wet en ook over overleg met ministerie van Financiën. Maar aan de andere kant is het waar we het net over hadden, hoe zorgen we dat ook een bekend onderwerp wordt onder jongeren. En dan heb je bijvoorbeeld ook alle financiële innovaties die er zijn. Waar we het ook over hadden. Alles is nu opeens via een app, je hebt ook hele nieuwe typen financiële instellingen. We hebben het in de financiële sector en bij DNB vaak ook over fintech en nieuwe bedrijven, veel apps, je hebt crypto ’s die opkomen, dus die hele financiële sector verandert. Maar dit principe, je wilt op bepaalde basis financiële zekerheden, namelijk geld dat op een rekening is, dat wil je dat dat beschermd is. Ja, dat moet daarin meebewegen. Dus die uitdagingen zijn daar ook. Het is heel leuk om na te denken over de toekomst. Want wat wij moeten inrichten is ook best complex. Dus als wij willen dat het over tien jaar goed geregeld is, moeten we daar nu mee beginnen en moeten we dus nu een beeld hebben van hoe ziet onze hele financiële sector over vijf of over tien jaar eruit?

Host Noortje Veldhuizen [00:23:35] Wat zijn die uitdagingen precies?

Ivy Jeuken [00:23:39] We hadden het net al over die apps en dat het betalen nu zo snel gaat. Dus kan je je afvragen: we werken keihard naar die zeven werkdagen toe om zo snel mogelijk te kunnen uitkeren, maar is dat in de toekomst nog wel voldoende? Moeten we niet sneller uitkeren of op zoek naar andere oplossingen? Bijvoorbeeld dat mensen heel makkelijk hun geld terugvinden bij een andere bank zonder dat ze daarvoor iets moeten doen? Dat zijn allemaal mogelijkheden die we moeten gaan verkennen. Waar misschien ook iets wat in de wet veranderd voor moet worden. Maar daar kijken we zeker naar.

Host Noortje Veldhuizen [00:24:11] Is dat ook de uitdaging die jij ziet voor de komende jaren?

Sven Stevenson [00:24:14] De uitdaging is wat Ivy zei is dat het ambitieniveau daar nog hoger moet worden. Ik denk een hele andere uitdaging die we zien is dat, we willen toch eigenlijk wel heel graag iets meer van een Europese DGS hebben. Dus die depositogarantiestelsels die zijn nu heel erg nationaal, volledig nationaal eigenlijk, behalve dat we samenwerken voor de uitkering. Maar dat is niks anders dan de praktische samenwerking. Tegelijkertijd hebben we in Europa een bankenunie, dus we hebben gemeenschappelijk toezicht voor banken in het eurogebied. We hebben een gemeenschappelijk resolutie kader. Wat doen we met die banken als ze in de problemen komen? En dan die garantie stelsels dat depositogarantie is nog nationaal. Daar moet wel iets gebeuren. Die plannen liggen er ook al sinds 2015. Het probleem is dat het gaat om heel veel geld. Bij Europese banken wordt in totaal 75 duizend miljard aan deposito's aangehouden. Dat is ongeveer tien keer het Nederlandse bruto binnenlandse product. Dat is dus gewoon heel, heel veel geld. En om daar een gezamenlijke oplossing voor te vinden, daar zijn dus gewoon hele grote belangen mee gemoeid en gaat dus wel echt tot de kern van in hoeverre wil je voor elkaar instaan? Dus die discussie is gewoon heel moeilijk. En iedereen wil er eigenlijk nog verder in komen. De Europese Commissie wil dat graag, Europese Centrale Bank wil dat graag, lidstaten willen het wel of niet een beetje afhankelijk waar ze vandaan komen, maar iedereen beseft dat het nodig is. Maar iedereen stelt er andere voorwaarden ervoor. Dus mijn verwachting is dat er wel zoiets gaat komen. Maar we weten nog niet hoe het eruit gaat zien. Maar dat wordt natuurlijk wel een belangrijke uitdaging, omdat goed te gaan regelen.

Host Noortje Veldhuizen [00:26:03] En ik kan me ook indenken. Tenminste, ik kan helemaal niks indenken, maar een vraag aan jullie bij deze: komt er ook een depositogarantiestelsel voor crypto munten?

Sven Stevenson [00:26:13] Daar wordt heel voorzichtig in verschillende vormen over nagedacht. Daar ligt nog niks concreets. Ik denk ook niet dat je allerlei verschillende type crypto ‘s op één hoop kan gooien. Als je een Bitcoin hebt dat pretendeert niet iets stabiels te zijn. Een Bitcoin is gewoon een Bitcoin. Je hebt ook zoiets als Stablecoins en Stablecoins die hebben een vaste koppeling aan een munt. En je hebt verschillende Stablecoins die zijn gekoppeld aan de US-dollar, dus één eenheid van die Stablecoin is altijd één dollar. En het idee is dat je op die manier het altijd zo kan aanhouden. En je hebt niet het risico dat je waarde omhoog of om omlaag gaat. Daar zit in feite iets bankrekening achtig in. Maar waar regulering is daar is er in ieder geval bijna nog niks geregeld. Dus daar liggen in Europa wel een soort van voorstellen voor, voor hoe dat gereguleerd zou moeten worden in Amerika ook. En vaak linksom of rechtsom wordt er dan wel een koppeling gelegd van dat eigenlijk zoiets toch veilig moet worden afgeschermd dat geld, door een soort van bankachtige constructie. Dan kom je automatisch wel in de hoek dat op één of andere manier het misschien beschermd moet worden. Er zitten tegelijkertijd heel veel nadelen aan, want is het wel net zo goed gereguleerd als een bank? Waarom hebben we zoiets als een depositogarantiestelsel? Omdat een bank aan heel veel eisen moet voldoen. Er is toezicht, er zijn eisen aan hoeveel kapitalen moet je hebben, aan hoeveel geld de bank daadwerkelijk moet hebben. Je ziet dus die eerste soort proefballonnetjes of lichte adviezen verschijnen dat erover moet worden moet worden nagedacht. En dat gaat dus ook wel gebeuren. Maar je ziet dat er een soort van wedloop is tussen de innovaties die zich voortdoen en de regelgeving die kijkt van wat moeten we er nou eigenlijk mee? Hoe gaan we dit ontwikkelen?

Host Noortje Veldhuizen [00:28:11] Ik kan mij indenken dat jullie werk er niet saaier op gaat worden de komende jaren?

Sven Stevenson [00:28:16] Nee, je moet hier wel met een open mind naar kijken, want het verandert ook door de tijd heen. Als ik nu naar buitenlandse DGS collega's zou kijken en het hier over zou hebben van denken jullie erover na wat we zouden moeten doen met die Stablecoins. Ik denk dat dan de eerste reactie is van ‘nee’. We beschermen de bankdeposito’s en dat is het en zo is het. En dat al het nieuwe is maar ingewikkeld. Maar ik denk in iets meer dan 10 jaar bij DNB heb ik ook al wel geleerd van je wordt gewoon door de tijd ingehaald en dit soort dingen komen eraan en je moet er nu over nadenken, als je ‘t over vijf jaar goed geregeld wilt hebben, moet je er nu over nadenken.

Ivy Jeuken [00:28:58] Ja, dat komt ook domat wij onderdeel zijn van DNB De Nederlandsche Bank, die dus ook naar die onderwerpen kijkt vanuit andere invalshoeken. Dus er is ook heel veel synergie en informatie deling onderling. Dat vind ik dan ook weer het leuke hieraan. We hebben niet die tunnelvisie die misschien die zein andere landen hebben, omdat ze alleen die taak hebben van DGS. En daar leer je ook weer heel veel van. Ik ben ook bijvoorbeeld bezig met anti-witwassen en hoe dat raakt aan het DGS. En daarvoor heb ik heel veel contact met toezicht collega's die aan anti-witwas toezicht werken. Ook dat multidisciplinaire gaat dus over de divisie grenzen heen en binnen DNB is dat echt super nuttige en assets die wij hebben in Nederland als DGS.

Host Noortje Veldhuizen [00:29:41] Ik ben in ieder geval blij dat ik een beetje begrijp wat jullie verhaal was, dat we als Nederland toch een beetje early adapters zijn op het gebied van denken aan ook buiten de banken om.

Sven Stevenson [00:29:50] Ja, we doen wel ons best.

Host Noortje Veldhuizen [00:29:52] Dank jullie wel jongens. Bedankt voor het luisteren naar DNB Talks. Heb je vragen of wil reageren op deze podcast? Neem dan contact met ons op via DNBTalks@dnb.NL.

Host Noortje Veldhuizen [00:00:01] Je luistert naar DNB Talks. Dit is een podcast van De Nederlandsche Bank. In deze podcast bespreken we actuele financieel economische vraagstukken met verschillende specialisten van DNB. Goed dat je luistert naar deze aflevering van DNB Talks. Mijn naam is Noortje Veldhuizen en vandaag ga ik met Bianca de Groot en Guus Smit in gesprek. Met hen zoek ik uit hoe verzekeraars ervoor zorgen dat ze altijd voldoende buffer hebben om consumenten de vergoeding uit te keren waar ze recht op hebben. En hoe wordt er toezicht gehouden op verzekeraars en vooral ook welke rol speelt DNB daarin? Bianca en Guus zijn dagelijks bezig met het analyseren van eventuele risico's voor verzekeraars.Tenminste, dat heb ik me laten vertellen, toch?

Bianca de Groot [00:00:47] Ja, dat klopt. Dankjewel Noortje. Als je een verzekering afsluit betaal je daar premie voor met de belofte dat de verzekeraar iets voor jou gaat doen. En dat kan een vergoeding zijn voor de reparatie van je huis in geval van brand of het regelen van je begrafenis. Hopelijk ver in de toekomst. Maar het gaat altijd om afspraken waar de verplichting voor de verzekeraar in de toekomst ligt. Het is dus belangrijk dat de verzekeraar die belofte kan nakomen. En wij bij DNB controleren daarom of verzekeraars genoeg geld in kas hebben of ze voldoende buffertjes hebben voor als het echt tegenzit. Dus denk bijvoorbeeld aan een brandverzekeraar. Hebben brandverzekeraars voldoende geld als tien huizen tegelijkertijd afbranden? En wat als duizend huizen tegelijkertijd afbranden? Of een heel dorp? Kunnen ze dan nog steeds de schade vergoeden waarvoor jij verzekerd bent? Nou, bij DNB zorgen wij ervoor dat de verzekeraar voorzichtig en zorgvuldig met je premie omgaat, zodat zij hun afspraken te allen tijde kunnen nakomen. En we houden daarbij rekening met allerlei soorten mogelijke risico's voor zo'n verzekeraar.

Host Noortje Veldhuizen [00:01:59] En Guus over wat voor risico's gaat het dan?

Guus Smit [00:02:02] Nou, grofweg heb je twee soorten risico's. Je hebt zachte risico's en harde risico's. En een zacht risico kan bijvoorbeeld zijn dat een bestuur niet bekwaam is of dat er iets niet goed zit in de cultuur van een verzekeraar. En een hard risico is dat de verzekeraar financieel niet meer kan voldoen aan zijn verplichtingen. Dus dat kan met alles te maken hebben. Van klimaat tot hoge of lage rente omgeving. En we kijken in onze risicoanalyse zeker niet alleen naar de winst en jaaromzet van een verzekeraar, maar ook naar gedrag en cultuur. En Bianca en ik houden ons met name bezig met financiële risico's.

Host Noortje Veldhuizen [00:02:37] Voordat we helemaal in het onderwerp gaan duiken wat we nu al een beetje doen. Ben ik ook heel benieuwd naar jullie en hoe jullie terecht zijn gekomen bij DNB en wat daar allemaal aan vooraf is gegaan.

Bianca de Groot [00:02:48] Ik ben Bianca. Ik ben 28 jaar en heb een master econometrie afgerond. Ik ben in september 2020, dus precies twee jaar geleden, bij DNB gestart in Corona tijd als account toezichthouder bij kleine verzekeraars. En vervolgens middelgrote schadeverzekeraars. En sinds kort ben ik ook werkzaam bij het Expertisecentrum Kapitaal en actuariaat waar Guus werkt en ik dus nu inmiddels ook. En het leuke aan account toezicht, wat ik hiervoor deed, is dat ik verantwoordelijk was voor een aantal kleine verzekeraars. En dat deed ik dan vaak in tweetallen met een andere collega. En dat was hartstikke leuk, want je leerde een instelling echt kennen. Dus je keek echt naar alle risico’s maar je keek ook naar gedrag, cultuur en je keek ook naar de strategie. En je had ook gesprekken met directieleden. Dus dat was heel interessant werk, was leuk. Maar op een gegeven moment wilde ik toch wat meer de inhoud in. En toen ben ik overgestapt naar het expertisecentrum kapitaal en actuariaat. Wat ook erg leuk is.

Host Noortje Veldhuizen [00:03:59] Dus meteen na je studie wist je ik ga naar DNB toe.  

Bianca de Groot [00:04:03] Ik ben eerst nog gaan reizen en toen ben ik eerder naar huis gekomen door Corona, dus dat was wat jammer. Maar ik wilde werk doen waar ik me gewoon goed bij voel, maatschappelijk verantwoord werk. En inhoudelijk uitdagend werk. Dus daar ben ik wel heel blij mee. En dat is wel het geval bij DNB.

Host Noortje Veldhuizen [00:04:27] Leuk hoor, en jij Guus?

Guus Smit [00:04:28] Ik was niet meteen bij DNB gaan werken. Ik heb ook nog als consultant gewerkt dat was ook heel leuk. Was hetzelfde vakgebied, maar ik vond uiteindelijk, bij DNB sta je iets centraler zeg maar in de verzekeringswereld. Dus ik vond dat wel heel tof deze switch dat ik eigenlijk veel dichter op de kwesties kom waar de Raad van bestuur van de verzekeraar mee te maken heeft. Dus dat vind ik wel heel vet van deze rol.

Host Noortje Veldhuizen [00:04:55] Leuk! En welke studie ging daaraan vooraf?

Guus Smit [00:04:57] Nou, ik heb ook een master econometrie gedaan. Toevallig daarvoor een bachelor natuurkunde. Maar vanuit mijn econometrie achtergrond ben ik natuurlijk bij DNB terechtgekomen. Dus da's mijn achtergrond.

Host Noortje Veldhuizen [00:05:08] Ja leuk. En op welke manier werken jullie samen? Delen jullie een bureautje? Of hebben jullie eigenlijk niet zo heel veel raakvlakken.

Guus Smit [00:05:17] Nou, we werken veel samen. Denk sowieso al het werk dat we doen doe je minimaal met iemand anders. We hebben natuurlijk ook dingen die we individueel doen, bijvoorbeeld analyses, maar het is eigenlijk altijd projectteam gedreven. Dus de samenwerking is erg belangrijk. Ik vind het eigenlijk ook best wel sociaal werk, want die tak. Begin ik weer over die taxichauffeur.

Host Noortje Veldhuizen [00:05:40] Even ter verduidelijking jullie zijn vandaag met de taxi gekomen omdat de treinen staakten.

Guus Smit [00:05:45] Ja klopt ja. Die vertelde van ja boekhouding dat vond ik uit eigenlijk niks, want dan zit ik de hele dag in de cijfers. Toen zat ik te denken ons werk is heel cijfermatig. Maar ik zit niet de hele dag in de cijfers. Totaal niet. Het is eigenlijk heel veel overleg.  

Host Noortje Veldhuizen [00:05:59] Is het dan anders dan dat jullie hadden verwacht? Want zo klinkt het nu een beetje, alsof je echt zou denken dat we in de cijfers zitten, maar.

Guus Smit [00:06:05] Ik dacht zelf dat je veel meer bezig was met echte wiskundige formules in je dagelijkse werk tegenkomen. Het is een heel belangrijk onderdeel van ons werk, maar je kunt ons werk niet doen als je die wiskundige formules niet snapt. Maar in het dagelijks werk is het heel veel overleggen. Steekholdmanagement, dat soort dingen.

Bianca de Groot [00:06:25] Ja klopt.

Host Noortje Veldhuizen [00:06:27] En hoe belangrijk is dat voor jou om je werk leuk te vinden?

Bianca de Groot [00:06:30] Ja, erg belangrijk. Je moet gewoon met een goed gevoel naar je werk gaan. We hebben ook nog veel overleg thuis. Maar dat is gewoon belangrijk dat je veel leert ook. En dat is wel het geval bij DNB.

Host Noortje Veldhuizen [00:06:48] Jullie zitten nu met z’n tweeën tegen over mij, maar hoeveel collega's werken er in totaal op jullie divisie?  

Bianca de Groot [00:06:53] Binnen onze afdeling werken we met vijftien mensen. En onze divisie stuk of honderd. Divisie verzekeraars, toezicht verzekeraars.

Guus Smit [00:07:04] Ja, dat vind ik eigenlijk nog betrekkelijk weinig. Want ik bedoel het is echt een heel grote sector. En dat hoort met z'n honderden. Dus je krijgt ook heel snel heel veel verantwoordelijkheid.

Host Noortje Veldhuizen [00:07:14] Leuk hoor. En jullie hebben allebei econometrie en master daarin gedaan. Is dat dan ook de beste achtergrond voor het werk wat jullie doen?

Guus Smit [00:07:22] Als je kijkt naar DNB heb je heel veel economen en juristen, dus daar zien we ook heel veel van. Of van accountancy zien we ook veel bij de divisie.

Bianca de Groot [00:07:32] Ja, dus ik weet niet of het dé beste achtergrond is, maar sowieso een hele goede basis om dit werk te doen. Maar inderdaad, wat Guus zegt, we hebben ook collega's die actuariaat gestudeerd hebben, economie accountancy, dus je hebt van alles, maar dat maakt het ook leuk.

Host Noortje Veldhuizen [00:07:45] Dus met natuurkunde was je er waarschijnlijk niet terechtgekomen?

Bianca de Groot [00:07:47] Ja, waarom niet?

Guus Smit [00:07:48] Waarschijnlijk niet direct vanuit natuurkunde, maar ik ben niet de enige natuurkundige bij de afdeling.

Bianca de Groot [00:07:55] Ik heb zelf ook een bachelor wiskunde gedaan. Dus eigenlijk hebben we een beetje hetzelfde, is het een kwantitatieve bèta bachelor en vervolgens een master econometrie.

Guus Smit [00:08:06] Dus een sterke analytische basis aanvullen met wat je nodig hebt om de financiële wereld te doorgronden en dan zit je heel goed.

Host Noortje Veldhuizen [00:08:14] Dan heb je het goede recept te pakken.

Guus Smit [00:08:15] In ieder geval voor onze afdeling. Voor toezicht verzekeraars breed zien we wel heel veel verschillende achtergronden

Host Noortje Veldhuizen [00:08:22] Wat leuk. Even terug naar het inschatten van de risico's, want daar begonnen we dit gesprek over. Guus, jij noemde net al de harde en de zachte risico's die verzekeraars kunnen hebben. En ik neem aan dat de risico's daarbinnen ook wel kunnen verschillen per verzekeraar toch?

Guus Smit [00:08:38] Ja zeker. Daar zitten hele grote verschillen tussen. Als we bijvoorbeeld kijken naar uitvaartverzekeraars, die gaan een afspraak na die pas over vele jaren hoeft te worden nagekomen. En een schadeverzekeraar, als je een auto in de prak rijdt, dan is dat iets wat ze al op korte termijn uitbetalen. En wanneer een afspraak moet worden nagegaan, dat maakt heel veel uit voor het renterisico dat de verzekeraar loopt. Het zit namelijk zo; als ik over tien jaar een bedrag van honderd euro moet betalen, dan ga ik dat nu opzijzetten. Dan ga ik met dat geld beleggen. En ik heb dan al geld gekregen van de polis ouder. En door dat te beleggen wordt dat geld meer waard. En daardoor als ik die afspraak uiteindelijk moet nakomen heb ik genoeg geld. Maar stel dat de rente heel laag is dan heb ik minder rendement op mijn beleggingen. En dat zorgt ervoor dus dat ik eigenlijk op dit moment al meer geld moet hebben om die afspraak later na te komen. Als je het hebt over een uitvaartverzekering en er wordt geld opzijgezet dat dus pas over misschien 30 of 50 jaar hoeft te worden uitbetaald, maakt het behoorlijk veel uit wat de rente in die tussentijd doet. En daarom hebben uitvaartverzekeraars heel veel renterisico en schadeverzekeraars eigenlijk een stuk minder.

Bianca de Groot [00:10:01] Klimaatverandering is daarentegen juist een risico waar vooral schadeverzekeraars rekening mee moeten houden, ook wel levensverzekeraars, maar voornamelijk schadeverzekeraars.

Guus Smit [00:10:12] We zien dan bij schadeverzekeraars at zij daar heel erg rekening mee moeten houden wat voor uitbetalingen ze moeten doen, wat voor schade er kan worden opgelopen in hun portefeuille. Bij levensverzekeraars speelt het ook, maar dan gaat het meer over wat voor beleggingen ze hebben.

Bianca de Groot [00:10:26] Door klimaatverandering krijgen we vaker te maken met extreem weer. Extreme regenval, hagel of overstroming. En daar moeten schadeverzekeraars dus echt rekening mee gaan houden. Nu en ook in de toekomst. Voorbeelden daarvan zijn de overstromingen in Valkenburg vorig jaar in het zuiden van het land. Waarbij er in totaal voor zo'n 500 miljoen euro aan schade was. Of de extreme hagelbuien van juni 2016 in Zuidoost Nederland. Toen ontvingen verzekeraars in Nederland ruim 100.000 schademeldingen. Dat is ruim tien keer meer dan op een gewone dag. Dus dat begint nu ook echt te spelen.

Host Noortje Veldhuizen [00:11:07] Maar dat waren ook wel extreme gevallen toch?

Bianca de Groot [00:11:10] Ja, dat is waar. Dat zijn twee extreme gevallen, maar wij houden rekening met nog veel extremere gevallen bij DNB. Met de opwarming van de aarde zien we dat het klimaatrisico steeds groter wordt. Dus bij ieder risico zorg we dat een verzekeraar is voorbereid op een grote ramp die maar eens in de 200 jaar zou kunnen voorkomen. Dus dat zijn steeds meer risico's waar we rekening mee moeten houden. En alleen al rondom het klimaat wat we net besproken hebben. Dus daarom pushen we verzekeraars om daar meer en beter over na te denken in hun beleid. Hoe ga je om met deze extreme gevallen?

Host Noortje Veldhuizen [00:11:48] Maar dat klinkt wel alsof je dus een soort oneindige buffer moet hebben voor ieder probleem wat je misschien wel niet eens kunt bedenken dat het zich ooit gaat aandienen.

Bianca [00:11:56] Ja, dat zou je inderdaad kunnen denken, maar dat valt ook wel weer mee, omdat je veel risico's deels tegen elkaar kunt wegstrepen. Dus als je voor het ene risico een buffertje van één euro berekent, als voorbeeld, en voor een ander risico ook één euro, dan is de optelsom van deze twee risico's vaak lager dan twee euro. En je mag er namelijk van uitgaan dat risico's waarschijnlijk niet gelijktijdig plaatsvinden. Dus stel dat je een boer bent, voor het voorbeeld, en je hebt gewassen die het goed doen bij veel regen. En je hebt gewassen die het juist heel goed doen bij droogte. Dan mag je ervan uitgaan dat niet je hele oogst gaat mislukken. En zo werkt het ook een beetje bij verzekeraars.

Guus Smit [00:12:39] Ja, dat zeg je goed. En wat betreft die oneindige buffer. Naast indekking tegen risico's door het aanhouden van eigen vermogen, kunnen verzekeraars zichzelf ook laten verzekeren door herverzekeraars. Zodat de klappen voor henzelf beperkt zijn. Dus een scenario zoals in Valkenburg waar die grote overstromingen waren. Dat kan een te grote invloed hebben op de jaarresultaat van een verzekeraar. Daarom kunnen ze ervoor kiezen om alle schade boven de 100 miljoen euro bijvoorbeeld te laten verzekeren bij een herverzekeraar. Dus dat is echt een soort verzekering die een verzekeraar zelf afsluit. Maar het kan natuurlijk ook gebeuren dat zo'n herverzekeraar omvalt, in een heel erg scenario. En dat is dus ook weer een risico waar een verzekeraar rekening mee moet houden. Dus dat die niet helemaal vertrouwt op die herverzekeraar, maar dat ie daar ook enigszins van uitgaat van, daar zou ook een keer iets mis kunnen gaan.

Host Noortje Veldhuizen [00:13:38] En houden jullie daar dan ook weer toezicht op, op deze verzekeringsmaatschappijen van verzekeringsmaatschappijen?

Guus Smit [00:13:44] Ja, in principe valt dat wel binnen ons toezicht. Maar in Nederland hebben we geen grote herverzekeraars. Dus in praktijk houden wij ons weinig bezig met de herverzekeraar zelf, maar meer met hoe een verzekeraar zijn herverzekering hij heeft gestructureerd.

Host Noortje Veldhuizen [00:14:00] Dus de verzekeraars in Nederland hebben geen herverzekering?

Guus Smit [00:14:03] Ze hebben zelf wel herverzekeringen, maar de herverzekeraars die zitten niet in Nederland zelf, maar daar wordt ook gewoon toezicht op gehouden.

Host Noortje Veldhuizen [00:14:15] Gelukkig maar. En ik hoor jullie over heel veel opwarming van de aarde tot aan extreme regenbuien en gewassen van boeren. Is er ook een soort projectgroep die gewoon er werk van maakt met alleen maar alle extremiteiten uitdenken. Want ik kan me indenken dat opwarming van de aarde was misschien 60 jaar geleden nog niet een punt op de agenda om rekening mee te houden voor verzekeringsmaatschappijen. Is dat dan ook iets waar jullie in je werk mee bezig zijn naar iets wat er in de toekomst kan gaan aandoen? Of inderdaad hoe alles tegelijkertijd in elkaar kan storten. Een soort extreme rampscenario's.

Guus Smit [00:14:48] Dat is zeker een onderdeel van wat we doen. Nu is het wel zo dat de taak om dat uit te denken dat ligt hoofdzakelijk bij de verzekeraar. Er is iets dat heet de ORSA.

Host Noortje Veldhuizen [00:15:00] Sorry dat ik je even onderbreek, maar de ORSA? Daar heb ik nog nooit van gehoord. Ik ken alleen de orzo. Een soort pasta gerecht.

Guus Smit [00:15:07] De ORSA dat is een afkorting dat staat voor de ‘On Risk en Solvency Assessment. In de orso gaat de verzekeraar na van allemaal uiteenlopende scenario's, Want stel dat dat het zo en zo uitpakt. Een pandemie scenario zit daar ook in. Stel dat dit scenario plaatsvindt. Wat voor impact zou dat hebben op onze business? En op die manier proberen we dus niet alleen stug te kijken naar een risico dat iets één op de 200 jaar plaatsvindt, maar gaan we ook na van een scenario dat zich op een specifieke manier volbrengt en een specifieke manier tot uiting komt. Of ze dan daar ook specifiek goed tegen kunnen. Zij denken dus verschillende scenario's uit. En dan gaan wij na, zijn die scenario's realistisch? Zijn die extreem genoeg? Hoe gaat het dan met de bedrijfsvoering in zo'n scenario daar dat daar schrijft de verzekeraar dan over. En dan gaan wij beoordelen, stel dat dit inderdaad zou gaan gebeuren, kunnen ze zo'n scenario aan of moeten ze dus eigenlijk hun bedrijfsvoering aanpassen zodat ze beter bestand zijn tegen zo'n scenario?

Host Noortje Veldhuizen [00:16:14] En wat als zich een scenario aandient wat niet opgenomen is? Waar nog niemand over na had gedacht.

Guus Smit [00:16:22] Ja dan is het kijken hoe het dan gaat met de verzekeraar. Als je kijkt naar Corona. En dat is toevallig wel een scenario dat was uitgedacht. Maar hoe dat dan uiteindelijk in de praktijk uitpakt. Daar zit natuurlijk een nuances in met zo'n scenario zoals uitgedacht op papier. Het kan altijd acuut anders lopen dan van tevoren is uitgedacht. En er zijn zeker scenario’s mogelijk die we niet voorzien. Maar we proberen dus dan acuut eigenlijk zo goed mogelijk te kijken van hoe staat de verzekeraar ervoor? En dan gaan we eigenlijk intensiever toezicht houden. Vaker in gesprek met het bestuur om te kijken, hoe gaan we ervoor zorgen dat deze verzekeraar dit scenario doorkomt?

Host Noortje Veldhuizen [00:17:14] Ja precies, want ik kan mij indenken dat klimaatverandering is een super breed thema je kunt nog niet specifiek invullen wat het allemaal gaat doen. We kunnen een beetje een inschatting maken, maar ik denk dat we nog niet het grote geheel hebben gezien van wat ons misschien wel te wachten gaat staan. Maar hoe moeten levensverzekeraars bijvoorbeeld zich verhouden tot klimaatverandering?

Guus Smit [00:17:35] Ja, dus bij levensverzekeraars wat wij ze willen meegeven en wat ze zelf ook heel actief over nadenken. Een levensverzekeraar die neemt geld aan van degene die zich verzekert en die beheert dat geld en die belegt dat ook echt namens de verzekerde. En in wat voor type beleggingen ze zitten, dat kan meer de grijze beleggingen zijn zoals kolencentrales, maar ook juist meer de duurzame beleggingen. Dus hoe zij omgaan met hun beleggingsportefeuille en hoe die beleggingsportefeuille hoe gevoelig die is voor grote politieke verandering. En dat is zeker iets waar zij over na moeten denken.

Host Noortje Veldhuizen [00:18:19] Want we hadden het net even over die herverzekeraars dat die buiten Nederland zijn en op Europees niveau. Hoe verhouden jullie tot dit soort herverzekeraars en andere centrale banken op dit thema?

Guus Smit [00:18:36] Voor klimaat?  

Host Noortje Veldhuizen [00:18:37] Los van het kopje klimaat maar weer een sprongetje terug naar de herverzekeraars. Mijn vraag is of jullie ook op Europees niveau samenwerken met andere centrale banken over dus bijvoorbeeld het thema herverzekeraars? Ik kan mij indenken bijvoorbeeld Luxemburg, die ook geen grote herverzekeraars heeft, maar wel verzekeringsmaatschappijen die ook buiten hun land verzekerd zijn.

Guus Smit [00:19:05] Ons werk is eigenlijk ook heel erg Europees, want hetgene wat wij doen is wij houden toezicht op basis van Europese wetgeving. En er is ook een Europese koepel orgaan dat zich namens alle toezichthouders binnen Europa de belangen vertegenwoordigt en het probeert een beetje te structureren zodat we op dezelfde manier ook toezicht houden. Want je hebt natuurlijk in Europa dat Duitse verzekeringsmaatschappijen dan ook consumenten werven. Het is dus heel belangrijk dat dat op een gestructureerde manier Europees breed gebeurt.

Host Noortje Veldhuizen [00:19:38] Is dat iets wat veel gebeurt? Zijn er veel Nederlanders bij buitenlandse verzekeringsmaatschappijen verzekerd?

Guus Smit [00:19:44] Nou bijvoorbeeld Allianz. Dat is geen Nederlandse verzekeringsmaatschappij.

Host Noortje Veldhuizen [00:19:57] Ik weet niet hoe het voor jullie is. Jullie zijn allemaal een beetje elkaars leeftijd, allemaal 30 en net daaronder. Ik vind verzekeraars toch ook altijd een heel moeilijk topic vind. Aan het eind van het jaar moet je weer verzekeraars gaan vergelijken. Hebben jullie dat niet? Dat als je op een feestje of een verjaardag bent en je zegt dat dit je werk is. Dat mensen dan meteen beginnen te vragen over naar welke verzekeraar moet ik? Wat is een goede optie voor mij voor de tandarts? En waar moet ik m’n auto laten? Is dat zo? Ik zou dat namelijk aan jullie vragen.

Bianca de Groot [00:20:25] Eerlijk gezegd krijg ik die vraag niet al te vaak gelukkig. En jij Guus?  

Guus Smit [00:20:29] Ik begin altijd over dat ik dat ik iets doen met financiële risico's van verzekeraars. Dus dan hebben ze al snel door dat ze geen…

Host Noortje Veldhuizen [00:20:37] …een verzekering bij jou kunnen afsluiten.

Guus Smit [00:20:38] Precies ja.  

Host Noortje Veldhuizen [00:20:41] Terwijl ik mij aan het voorbereiden was op deze aflevering moest ik ook denken aan de Life Insurance Frap wat in Amerika een megading is. Er zijn super veel boeken over geschreven en series over gemaakt en films over mensen die hun eigen dood faken. En vervolgens een verzekeraar daarmee op te lichten en weet ik veel, ergens in Australië of in Azië een nieuw leven op te bouwen. En dat voelt voor mij als iets is wat heel ver van me af staat, dat gebeurt niet hier ofzo.

Guus Smit [00:21:10] Of dat in Nederland gebeurt?

Host Noortje Veldhuizen [00:21:11] Ja?

Guus Smit [00:21:12] Ik weet wel dat verzekeraars die verenigen zich ook in het verbond van verzekeraars. En die houden zich wel heel erg bezig met fraudebestrijding. Dat is wel een belangrijk topic. Ik weet niet of ze specifiek ook veel gevallen zien van mensen die hun dood faken.

Host Noortje Veldhuizen [00:21:30] Ja dat misschien een beetje off topic maar ik was er heel benieuwd naar. Het voelt altijd heel ver weg.  

Guus Smit [00:21:34] Ja, maar fraudebestrijding is echt wel heel belangrijk, ook topic binnen verzekeringswereld. Het is daar niet een topic waar wij veel mee te maken hebben, maar uiteindelijk is het gedrag van verzekerden heel belangrijk. Je ziet ook dat verzekeraars wel rekening houden met hoe makkelijk het is om een claim in te dienen en dat soort dingen. Ze gaan ook wel na van zijn claims uiteindelijk realistisch en dergelijke en ze proberen er ook wel voor te zorgen dat er dus geen onzin is.  

Bianca de Groot [00:22:10] Dat wordt ook echt hightech nu toch? Ze gebruiken ook AI nu toch voor schadeclaims bijvoorbeeld om te kijken of het echt is of niet. 

Guus Smit [00:22:20] Volgens mij wel ja.

Bianca de Groot [00:22:21] Ik kan me voorstellen dat we dat doen.

Guus Smit [00:22:25] Ja, maar dat nogmaals, dat is eigenlijk niet een onderwerp waar we als volk mee te maken hebben.

Host Noortje Veldhuizen [00:22:29] Oké, nog maar even terug naar de risico's. Het klinkt als iets waar je met heel veel verschillende facetten rekening moet houden. waar begin je dan?

Bianca de Groot [00:22:41] Ja, waar begin je dan? Nou we beginnen met het in kaart brengen van de risico's. Dat gebeurt periodiek, vaak per kwartaal of jaarlijks. En hoe doen we dat? We hebben data nodig van de verzekeraars. Van verzekeraars ontvangen we zowel kwantitatieve als kwalitatieve rapportages, per kwartaal of jaarlijks. En kwalitatieve rapportages, dat zijn vragenlijsten, bijvoorbeeld over de beheersing van risico's. En het gaat dan over verschillende risico's. En kwantitatieve rapportages zijn gewoon de cijfers, van hoe zijn de buffers veranderd het afgelopen kwartaal? Of zijn ze anders gaan beleggen? Noem maar op. Dus echt cijfers die we kunnen gebruiken. En dan op basis van deze data bouwen wij een risico score. Per score, per risico. En dan hebben we het volledige overzicht van een instelling en dan gaan we kijken van zien we inderdaad dat een risico eruit springt? Hebben we het idee dat een verzekeraar een afwijkend risicoprofiel heeft? Als dat het geval is, dan zoeken we naar een verklaring en gaan we daar verder onderzoek naar doen. De account toezichthouder heeft dan gesprekken met de experts om erachter te komen wat er dan speelt. En als het inderdaad een daadwerkelijk risico is dan kunnen we gesprekken gaan voeren met directieleden. En om ervoor te zorgen dat het risico gemitigeerd wordt oftewel verkleind wordt of opgepakt wordt. Dus, zo doen we dat een beetje.

Guus Smit [00:24:19] Ja dat zeg je goed. Uiteindelijk willen we weten of de beloften van de verzekeraars of die financieel nagekomen kunnen worden. Dus ook als het flink tegenzit. Al brandt een heel dorp af de verzekeraar moet zijn verplichting nog steeds kunnen nakomen. We willen daarom vaststellen hoe groot de buffer moet zijn van verzekeraars en waar ze aan moet voldoen. We vergelijken de buffers met het eigen vermogen van een instelling en onderzoeken zo of ze meer vermogen hebben dan dat ze risico lopen. Dat is uiteindelijk het doel.  

Host Noortje Veldhuizen [00:24:49] Ik heb het woord buffer ook al veel voorbij horen komen. Wanneer is een buffer dan groot genoeg?

Host Noortje Veldhuizen [00:24:55] Welke formule is dat?

Guus Smit [00:24:57] Ja, dat ligt eigenlijk Europees wettelijk vast. Dus Europese wetgeving. En de insteek is dat een verzekeraar zodanig grote buffer heeft dat de jaarlijkse kans op een faillissement lager is dan één op de tweehonderd. Dus dat is uiteindelijk de formule waaraan moet worden voldaan. Als we dan verder in gaan op hoe dat is opgebouwd, dan zien we grofweg twee verschillende risicogroepen: beleggingsrisico’s en verzekeringsrisico’s. En naast de standaardregels in de wetgeving hebben verzekeraars ook de vrijheid om eigen interne modellen te ontwikkelen om die risico's in kaart te brengen en uit te rekenen. En die mogelijkheid hebben ze bijvoorbeeld wanneer ze denken minder risico te lopen dan de wet aangeeft dan die standaard Europese wetgeving aangeeft. Misschien investeren zij in veel veiligere vormen van vastgoed dan waarop die Europese wetgeving is gekalibreerd om zo maar te zeggen. En het ontwikkelen van interne modellen dat gebeurt met name bij de grotere verzekeraars. En die hebben dan doordat ze die eigen berekeningen voeren hebben ze mogelijk lagere buffers. Maar je kunt je vast wel voorstellen dat het een gevoelig speelveld oplevert. Maar het is ook lang niet altijd zo dat een eigen model ook echt een lagere eis oplevert. Voor deelgebieden kan het juist zijn dat ze meer de kapitaalbuffer die ze moeten aan houden dat die groter is dan ze uiteindelijk constateren. Eigenlijk lopen we misschien iets meer risico dan deze standaard wetgeving aangeeft.

Host Noortje Veldhuizen [00:26:29] Dat ligt toch uiteindelijk bij de verzekeraar zelf?

Guus Smit [00:26:33] Nou ze mogen als ze willen en als ze denken dat het nodig is, dan moeten ze dit zelf uitrekenen. Voor heel veel verzekeraars geldt dat hun business best wel goed past binnen wat er in die standaard wetgeving staat. En de meeste verzekeraars gebruiken dus de standaard wetgeving.

Host Noortje Veldhuizen [00:26:58] Oké helder.  

Bianca de Groot [00:27:00] Ja, en daar wil ik nog aan toevoegen dat het ook niet in het belang is van de consument om de buffer veel te groot te maken. Dus een aandeelhouder stelt namelijk kapitaal beschikbaar aan de verzekeraar en verwacht hier een bepaald rendement op te behalen. Dus als alle buffers groter moeten worden is er ook meer kapitaal nodig van aandeelhouders en kun je ervan uitgaan dat dit er ook voor zorgt dat verzekeringen duurder worden om hetzelfde aandeelhouders rendement te kunnen beloven. Dus dan investeert een aandeelhouder wel in een ander bedrijf. Dus het kan lijken dat wij als toezichthouder alleen maar grotere buffers willen, zodat verzekeraars nog prudenter te werk gaan. Maar dat is met name zo om tegenwicht te bieden aan het kortetermijnbelang dat de verzekeraar heeft om aandeelhouders tevreden te stellen met gunstige jaarrendementen.

Host Noortje Veldhuizen [00:27:50] Helder. En een verzekeraar komt alsnog in de problemen ondanks jullie nauwkeurige zorgvuldig toezicht. Wat dan?

Bianca de Groot [00:28:00] Ja, dat willen we eigenlijk niet. Dat gebeurt dus ook gelukkig zelden. Maar als blijkt dat de verzekeraar te weinig eigen vermogen heeft, te weinig eigen geld heeft ten opzichte van de kapitaaleisen die gesteld worden, dan wordt het een probleemdossier. Maar wat ik zei, tot een faillissement komt het zelden. Als verzekeraars daar ook maar een klein beetje bij in de buurt komen, dan zijn we extra alert bij DNB. Maar als het dan toch een probleemdossier wordt, dan gaan we kijken hoe ze er precies voorstaan en welke acties ze kunnen ondernemen. Dan hebben we ook regelmatig overleg met het bestuur van zo’n verzekeraar. Dus dat kan een behoorlijk intensief traject zijn. Niet alleen voor de verzekeraar, maar ook voor ons, voor beiden. Als ze er echt slecht voor staan dan gaan we een ander traject in. Dat is resolutie binnen DNB of worse case faillissement? En bij resolutie kijken we of het op die manier op een gecontroleerde manier afgewikkeld kan worden. Maar daar houdt een hele andere afdeling van DNB zich mee bezig. Dat is dus resolutie en dat staat echt los van ons toezicht. Wij, Guus en ik, wij houden ons bezig met prudentieel toezicht, dus wij proberen de problemen te voorkomen.

Host Noortje Veldhuizen [00:29:21] Voor alle mensen die nu denken wat is resolutie? Daar hebben we een aflevering ook over opgenomen met Natasha en Jens. Dus als je luistert en je denkt daar wil ik meer over weten. Dat is een kwestie van even terug scrollen in afleveringen. Wat jij net zegt Bianca. Ik snap dat het bijna nooit omvalt, dat vind ik een geruststellend verhaal. Maar in het geval dat het dan toch gebeurt en het is mijn verzekering. Wat betekent dat dan voor mij?

Bianca de Groot [00:29:44] Als een verzekeraar dan toch omvalt, dat kan vervelende gevolgen hebben. Stel in het geval van een pensioenverzekering. Dan betaal jij of andere mensen gedurende hun werkende leven maandelijkse premie om op hun pensioenleeftijd tot aan hun overlijden een maandelijkse uitkering te krijgen van de verzekeraar. En als zo'n verzekeraar dan failliet gaat, dan betekent het in feite dat een polishouders gekort kan worden op zijn of haar pensioen, dus jij dan ook eventueel. Maar nogmaals, zulke situaties proberen wij bij Toezicht wel echt te voorkomen. Maar mocht het toch zo ver komen, dan kijken we bijvoorbeeld of een deel van de polishouders kan worden overgenomen door een andere gezondere verzekeraar. Zodat je nog steeds verzekerd bent. Dus ons hoofddoel blijft het beschermen van de polishouders. We houden gewoon alles goed in de gaten, dalen de trends en we sturen bij wanneer het nog niet helemaal slecht gaat. Dus ja nogmaals, we proberen echt problemen te voorkomen. Dat is ons werk.

Host Noortje Veldhuizen [00:30:54] En dat gaat best goed.

Bianca de Groot [00:30:55] Ja, dat denk ik wel.

Guus Smit [00:30:57] Volgens mij gaat t best goed.

Host Noortje Veldhuizen [00:30:59] En wat is het verschil, Guus, tussen beleggingsrisico's en verzekeringsrisico’s?

Guus Smit [00:31:04] Beleggingsrisico's, dat gaat echt over een verzekeraar die heeft aandelen, die heeft obligaties, eigenlijk allemaal zaken waarmee ze rendement willen halen. Met rendement komt ook risico kijken en het kan zijn als het een keer heel erg tegenzit dat de beurs flink inzakt, dat zijn beleggingsrisico's. En verzekeringsrisico’s, dat zijn echt risico's dat er veel meer mensen misschien een ongeluk maken met de auto dan jij van tevoren had gedacht. Dus dat is echt specifiek voor verzekeraar, maar beleggingsrisico dat geldt eigenlijk voor iedereen die belegd.

Host Noortje Veldhuizen [00:31:39] Een onderwerp wat heel veel in het nieuws is geweest en in de media afgelopen zomer, was de drukte op Schiphol. Er zijn hele lange rijen geweest. Ik heb er ook in gestaan, ik weet niet hoe het met jullie zit. Geannuleerde vluchten. Echter de hele ‘shebang’ is voorbijgekomen en met als gevolg een hele grote druk op verzekeraars. Hoe is dat voor jullie als toezichthouder? Dat daar iets ontstaat waarvan je misschien vorige zomer nooit gedacht had dat het zou gebeuren? En wat betekent dat voor jullie werk?

Bianca de Groot [00:32:10] Eigenlijk is het niet iets waar we nog veel mee bezig zijn. Het was voor ons vooral een groot ding toen de pandemie net begon. Toen was het namelijk nog niet helemaal duidelijk voor verzekeraars wat er wel en niet gedekt moest worden. En ook bij DNB wisten we dit niet. Maar ondertussen zijn veel polisvoorwaarden verheldert en is dat gelukkig allemaal duidelijk geworden voor verzekeraars.

Host Noortje Veldhuizen [00:32:34] Ja, want je zei ook al wat eerder in het gesprek dat op de pandemie jullie eigenlijk best wel goed voorbereid waren, maar er waren natuurlijk ook andere vormen van schade die toen zijn opgelopen. Bijvoorbeeld door alle ondernemingen die zich lang of kort hebben moeten sluiten? Was daar van tevoren ook al over nagedacht?

Guus Smit [00:32:55] Dat ondernemingen zo lang gesloten moesten worden. Dat is niet iets waar al heel helder over na was gedacht. En dat was ook aan het begin van de coronacrisis was dat een grote zorg. Want als de verzekeraars zouden opdraaien voor het omzetverlies van alle ondernemingen, dat zou een rekening kunnen zijn die ze gewoon niet kunnen betalen. Dus, toen was het ook voor ons en voor verzekeraars wel spannend, van op wat voor manier ze het eigenlijk in de polis verwoord. En is het zo dat ze moeten opdraaien voor het omzetverlies? Dus dat was toen wel een groot ding

Host Noortje Veldhuizen [00:33:34] Was dat spannend om in die periode hieraan te werken?

Guus Smit [00:33:38] Ik denk dat het voor een verzekeraar nog een stuk spannender was, maar voor ons is dat natuurlijk ook spannend. Want als dat zo is, dan is er veel meer aan de hand, dan als dat niet zo is dus. Belangrijk punt.

Host Noortje Veldhuizen [00:33:54] Want ik las ook dat heel veel festivals die al gepland stonden in het eerste jaar van de pandemie toen het niet door kon gaan, nog bij de verzekeraar konden aankloppen. Maar dat het jaar daarop het werd aangepast naar dat het bijvoorbeeld niet kon, waardoor dus heel veel andere evenementen de risico's niet genomen hebben om überhaupt te zeggen we komen weer terug met een nieuwe versie. Is dat met meer dingen het geval geweest dat het gewoon opnieuw opgeschreven is?

Guus Smit [00:34:20] Ik denk dat met dit soort verzekeringen die worden vaak of voor één keer afgesloten of jaarlijkse opnieuw afgesloten. Er zijn wel veel polissen waarin de voorwaarden zijn aangescherpt zodat het duidelijker is van waar de verzekerde op kan rekenen.

Bianca de Grot [00:34:35] Wat gedekt is en wat niet.

Guus Smit [00:34:38] Maar ik denk dat het in praktijk uiteindelijk niet heel veel verzekeringen zijn, daarvan was niet nodig om ze aan te passen. Maar inderdaad voor specifieke verzekeringen zoals de evenement verzekering dat was wel een grote verandering. Voor z'n sector merk je dat het echt heel belangrijk is dat ze zich kunnen verzekeren. En als dat niet lukt dan is het gewoon een te groot risico voor zo'n ondernemer en dan kan gewoon uiteindelijk zo’n festival niet doorgaan.

Host Noortje Veldhuizen [00:35:05] En in het geval van veel ondernemers hoefde de verzekeraar dus niet op te draaien voor het inkomensverlies toch?

Guus Smit [00:35:13] Ja.

Host Noortje Veldhuizen [00:35:14] En dat klinkt als een meevaller voor de verzekeraar, maar wel als een hele vette domper voor de ondernemer zelf.

Guus Smit [00:35:20] Ja dat is absoluut zo. Wij zijn uiteindelijk voor polishouders bescherming. En dan vinden wij natuurlijk ook jammer dat een polishouder dan aan het kortste eind trekt. Wat wij doen is: wij zorgen ervoor dat de polishouder beschermd is binnen de gemaakte afspraken. Dus als die gemaakte afspraken uiteindelijk slecht uitpakken voor hen, daar kunnen wij helaas niks aan doen. Maar binnen de gemaakte afspraken doen we er alles aan dat zij krijgen waar ze recht op hebben. 

Host Noortje Veldhuizen [00:35:52] Nou, dat klinkt heel geruststellend. Dank jullie wel voor dit gesprek. Guus, Bianca.

Guus Smit [00:35:56] Graag gedaan.

Bianca de Groot [00:35:57] Dank je wel.

Host Noortje Veldhuizen [00:35:58] Dit was een aflevering van DNB Talks. Heb je vragen? Of wil je reageren op de podcast? Neem dan contact met ons op via DNBTalks@DNB.nl.